wimendebbie.reismee.nl

Perú

Hola amigos!!

Weer een nieuw werelddeel, een nieuwe omgeving, nieuwe mensen, een nieuwe taal en een hele andere cultuur. Bienvenidos a Perú!

We zijn na een lange dag en een lange vlucht aangekomen in de hoofdstad van Peru: Lima. De vlucht is ons erg meegevallen, het was een groot vliegtuig en we zijn lekker verwend met lekker eten, leuke films en een goede nachtrust

Laughing
.

De tussenstop van zo'n 6 uur op het vliegveld van Chili veroorzaakte nog even wat stress bij ons, aangezien we de Spaanssprekende grondstewardess niet duidelijk konden maken dat onze tassen mee moesten met ons vliegtuig naar Lima. In Christchurch werd ons verteld dat onze tassen alleen aan de vlucht naar Santiago de Chile gekoppeld konden worden, niet helemaal naar Lima. Als wij onze tassen in Chili op wilden halen, moesten wij dus een departure-tax betalen van $ 25,00 pp....waar wij dus niet op zaten te wachten! Wat hadden we ons Spaans-sprekende zwagertje Björn hier hard nodig gehad! Maar nadat we van balie naar balie gestuurd zijn, zag een (godzijdank) Engelssprekende stewardess waarschijnlijk de wanhoop in onze ogen; zij begreep na ons verhaal gelukkig naar welke balie we moesten en wat we moesten zeggen, probleem opgelost!

Rond 20:30 die avond landden wij op het vliegveld van Lima (samen met onze tassen

Wink
). We hadden verwacht dat de douane hier wat strenger zou zijn dan op andere luchthavens waar we inmiddels geweest zijn, maar dit ging heel gemakkelijk, binnen 5 minuten stonden we buiten. Hier stond de Engelssprekende Raúl op ons te wachten, het hostel waar we de eerste nacht geboekt hadden, had een ophaal-service. Het was even zoeken, in de aankomsthal stonden zo'n 300 Peruaanse mannen met bordjes in hun handen waar een naam op stond....

Nadat we Raúl gevonden hadden zijn we met Carlos de taxi-chauffeur naar het hostel gegaan. ( Iedereen vervoert zichzelf hier per taxi

Laughing
) We werden daar ontvangen door Paulino, de eigenaar van het hostel (Hostel Las Fresas, aanrader!!), met een lekker glaasje water en een grote glimlach
Laughing
. Ook al waren we ontzettend moe, het was leuk om even te kletsen met deze mensen. Al spreekt Paulino geen woord Engels, met zijn gebaren heeft hij veel verteld over Peru en ons goed aan het lachen kunnen maken.

De eerste twee dagen in Peru hebben we voornamelijk doorgebracht in het hostel. Dit kwam mede door de toch wel aanwezige jetlag en bovendien hadden we nog niet veel behoefte om Lima te gaan verkennen, het is een erg grote stad en veel te druk. We zijn alleen even naar de busterminal gegaan om een busticket te kopen naar Huancayo, onze eerstvolgende stop. Die middag begonnen we alleen erg te twijfelen aan deze keuze...Om bij Huancayo te komen, moet de bus een berg van bijna 5000 meter over. Dit is op zich niet zo'n probleem, maar om aan de hoogte van Huancayo zelf te wennen heb je wel 1 à 2 dagen nodig. En eigenlijk hadden we in gedachten om daar maar 2 dagen te blijven. Na lang nadenken besloten we toch om daar niet heen te gaan en een bus te nemen (met een andere maatschappij) naar Nazca.

Paulino en zijn zoon Victor hebben ons meteen geholpen, heel lief! Paulino heeft zelfs naar de busmaatschappij gebeld waar we de tickets voor Huancayo geboekt hadden met een prachtig excuus: ,,Ze hebben de tickets gekocht, maar nu is een van hen ziek geworden en ligt nu in het ziekenhuis. Ze hebben het geld nodig voor kerstmis'. We kwamen niet meer bij toen we hem dit hoorden zeggen! Helaas trapten de mensen er niet in en kregen we geen geld terug, tja, eigen schuld...

We zijn die avond met behulp van Carlos (onze inmiddels vaste taxi-chauffeur

Wink
, een geweldige man!) naar het busstation gegaan. Carlos liep helemaal mee naar binnen en ging niet eerder weg tot we de juiste tickets hadden, superlief!

Eenmaal in de bus zaten we lekker krap

Wink
en kregen we de film Fast Five te zien, nagesynchroniseerd in het Spaans én ondertiteld in het Spaans...!

Echt slapen lukte niet echt, we moesten ook nog overstappen in de stad Ica, waar we weer 1,5 uur moesten wachten op de volgende bus. Maar goed, we kwamen rond 7 uur op deze woensdagochtend aan in Nazca. Deze stad staat bekend om de Nazca-lijnen; grote lijnen op de grond die figuren vormen, die vele jaren geleden door tot nu toe onbekende mensen/redenen zijn gemaakt. We zijn al snel meegegaan met een meisje die voor een hostel werkt...helaas was dit niet zo'n beste keuze van ons. De eigenaar is een grote bullebak die vrij onredelijk wordt als blijkt dat je geen tour wilt boeken bij hem. Maar ja, we hadden al betaald voor de kamer. Op het busstation hoorden we al wat geruchten over een staking in Nazca en later die dag hoorden we wat er aan de hand was. Er zou die avond om middernacht een staking zijn van de mijnwerkers. Het plan dat zij hadden was om bij Nazca de snelweg af te zetten (de Pan American Highway, loopt van Alaska tot Vuurland). Na wat rondvragen bleek dat deze stakingen soms wel dagen kunnen duren. En toen hadden we een probleem..wij moesten die zondag in Cusco zijn voor de bijeenkomst voor onze Spaanse les. Na overleg met Suzanne, onze contactpersoon van de school in Cusco, die ons aanraadde om per direct weg te gaan uit Nazca, hebben we een busticket geboekt naar Cusco. Onze bus zou pas in de avond vertrekken, dus we hebben nog wat rondgelopen in het stadje. Was wel leuk om te zien, het voelde een stuk vriendelijker en gezelliger dan Lima (al hadden we Lima nog niet echt goed gezien). En de kippenpoot (lees: echt dat ding met tenen) in de soep was ook een leuke verrassing

Laughing
.
We wisten niet zeker of onze bus ook daadwerkelijk zou rijden, de bus zou 1,5 uur voor de staking vertrekken. Gelukkig verscheen onze bus na enige vertraging toch! Opgelucht konden we beginnen aan de 15 uur durende tocht. We hadden 2 plaatsen bovenin de dubbeldekker-bus. Geen aanrader; de bus gaat direct de bergen in, we werden dus lekker heen en weer geschud
Wink
. Na een uurtje of 2 maakte Debbie de fout om een broodje te eten en werd ze toch een beetje misselijk...de details zullen we jullie besparen
Wink
. Echt goed geslapen hebben we dus niet tijdens deze tocht. In de ochtend werd alles veel beter, wat een mooi uitzicht! Overal mooie bergen, vrouwtjes in gekleurde kleding en baby's op de rug, van leem gemaakte huisjes; ontzettend mooi om te zien!

Om 12:30 kwamen we aan in Cusco. En wat waren we verrast toen we deze stad zagen! Dit was echt het Peru zoals we het gehoopt hadden te gaan zien

Laughing
.

Cusco ligt op zo'n 3200 meter hoogte. Dit voelden we al in onze oren tijdens de busreis en dit voelden we pas echt goed toen we uit de bus stapten. Door de hoogte heb je hier minder zuurstof; je hart klopt sneller en je bent snel buiten adem. Vooral toen we met rugzak op onze rug op zoek gingen naar een hostel werd het soms even zwart voor de ogen. Het is echt raar om een zwaar gevoel op je borst te hebben, ook al zit je gewoon en doe je niets. Iedereen raad je dus ook aan om het de eerste dagen rustig aan te doen. We zijn nog heel even naar een supermarkt gelopen voor wat water en wat eten, en zijn toen in slaap gevallen om 14 uur later (!!!) pas weer wakker te worden.

De dag erna zijn we lekker op ons gemak door de straatjes van Cusco gaan lopen. Wat een ontzettend mooi stadje is dit. De oude gebouwen, de nauwe straatjes, de kleine restaurantjes, de straatverkopers en de vriendelijkheid van de inwoners maken dit stadje echt bijzonder. In alle straatjes vind je meerdere Peruaanse vrouwen die op de grond zitten en hun zelfgemaakte souvenirs proberen te verkopen. Allemaal maken ze mutsen, handschoenen, sokken en armbandjes in de meest vrolijke kleuren. Wat zijn we blij dat we niet heel ons souvenir-budget in Australië hebben uitgegeven aan te dure souvenirs!

De dagen voordat de Spaanse les zou beginnen hebben we gebruikt om Cusco wat beter te verkennen. Zo hebben we een Inca museum bezocht en een museum in Peru is toch net iets anders dan een museum in Nederland. Het ziet er allemaal net iets minder professioneel uit, maar dat is misschien ook wel de charme. Na ongeveer drie kwart van de route en een hoop foto's later kwam er een boze bewaker die ons vertelde dat we geen foto's mochten maken en dat we de gemaakte foto's moesten verwijderen. Na het verwijderen van ongeveer 8 foto's was de bewaker het beu en riep nog eens boos dat je geen foto's mocht maken en ging er vandoor. De meeste foto's hadden we dus nog

Laughing
.

Toen was het eindelijk zondag en werden we opgehaald door de moeder van het gastgezin waar we gedurende de week Spaanse les zouden verblijven. We werden natuurlijk weer opgehaald door een taxi en reden door tot een buitenwijk van de stad. En na ongeveer 15 minuten rijden kwamen we aan bij het huis van de familie en daar stond een kop Coca thee te wachten en een volgens de moeder eenvoudige maaltijd. Deze eerste maaltijd viel goed, later die week hebben we met de soep wel wat 'problemen' gehad. Eigenlijk de eerste keer dat we ziek werden van eten tijdens de reis. Oh ja die Coca-thee kan je overal in Cusco kopen en is thee van de Cocabladeren. In veel andere landen gaat het via de neus naar binnen, in Peru maken ze er thee van (of snoepjes) en helpt het goed tegen de hoogte.

De volgende ochtend moesten we om 8 uur bij de school zijn voor een toets; Spaans schriftelijk en mondeling. Laten we het zo zeggen; we werden ingedeeld in de beginners klas :-) De klas begon om 08.30 uur met Profesora Elvira. We hadden een leuke klas met een meisje uit Amsterdam (Tessa), een oudere vrouw uit Canada (Ginette) en twee Amerikaanse meiden (Korin en Abby). Bij Profesora Elvira kregen we telkens wat grammatica en nieuwe woorden en dan konden we tijdens het tweede blok van de dag bij Profesor Mijahel oefenen met praten. Na een week les gooi je er nog steeds geen mooie volzinnen uit, maar het grappige is wel dat je het Spaans sneller begrijpt en dat je middels enkele woorden toch al veel kunt bereiken. Het nadeel is weer als je er een mooi Spaans woord uitgooit dat veel van Peruanen denken dat je de taal goed spreekt en het tempo omhoog gooien. En dan kan je nog steeds alleen maar zeggen: 'No comprendo' of 'Hablo un poco Espanol'.

Naast onze klas waren er nog een aantal nieuwkomers waar we flink wat tijd mee hebben doorgebracht; Silvan uit Zwitserland, Jesse de vriend van Abby; en Edson een Braziliaanse jongen uit Sao Paulo. Die week was echt helemaal geweldig, we zaten in een erg leuke stad, het gastgezin was erg aardig en de mensen die we hebben leren kennen via de school waren super. We hebben ontzettend veel lol gehad! Echt een aanrader als je naar Latijns Amerika gaat (al moet je natuurlijk wel geluk hebben met je klasgenoten, ...).

We hebben ook wel een nare ervaring gehad en dat was, jawel, alweer een staking. Dit keer niet door de mijnwerkers in Nazca, maar door de studenten van Cusco. De studenten waren het niet eens dat de prijzen van de bussen en de taxi's met 0,10 Soles omhoog gingen. Aangezien de universiteit tussen ons gastgezin en het centrum van Cusco ligt hadden we hier last van. Omdat lopen wel erg lang duurde namen we eigenlijk elke dag de bus. Op zich goed te doen, alleen wordt de bus altijd goed volgepropt. En dan blijken we toch een stuk groter te zijn dan de Peruanen, we moeten dan gebukt staan om in de bus te passen

Laughing
En tijdens de staking van de studenten duurde zo'n busrit dan ook nog eens twee keer zo lang. Dat was nog niet heel erg, de tweede dag zagen we dat de studenten bussen en taxi's gingen bestormen, dat was een stuk spannender om te zien (later hoorden we ook nog dat passagiers er niet bepaald vriendelijk uit werden gegooid). Gelukkig zaten wij in een bus die snel omdraaide en met een grote boog om de universiteit heen reed. Wel iets te laat voor de les, maar zonder een al te nare ervaring.

De donderdag was er geen les aangezien het op 8 december een nationale feestdag is in Peru. Blijkbaar als je de feestdag vertaald heet het iets van 'Onbevlekte ontvangenis'. Een beetje een aparte naam, maar Maria staat centraal en ook de manier hoe ze zwanger is geworden van Jezus, ... De lessen van die dag gingen niet door en dus gingen we met 'onze groep' naar het centrum om te volgen wat er allemaal gebeurde. Elke kerk of kathedraal heeft die dag eigenlijk twee hoofdonderdelen op het programma staan; voor veel kinderen is het die dag de eerste heilige communie en voor de rest lopen een aantal mannen met een groot Maria beeld een rondje door de stad omringd door een hoop mensen. En aangezien er meerdere kerken zijn in het centrum zie je dus verschillende beelden. Heel grappig om te zien en dan merk je ook goed dat de kerken in Peru toch iets voller zitten dan in Nederland en dat ze het ook nog eens langer volhouden. Een mis duurt in Peru toch al gauw 4 uur. Tijdens die dag wilden we ook een paar kerken bezoeken, alleen staat Gods huis in Peru voor iedereen open behalve voor toeristen. Toeristen mogen buiten de diensten wel naar binnen, maar dan wel via een andere deur. Een deur met een kassa.

Na de Spaanse les stond voor ons de Inca Trail met Machu Picchu op het programma. Naast de Spaanse les de reden om Peru te bezoeken. Helaas is dat toch iets anders gelopen dan dat we vooraf hadden gehoopt. Op de zaterdag werden we rond 05.30 uur opgehaald bij het gastgezin om te beginnen aan de trail. Eerst moesten we nog zo'n 3 - 4 uur met een busje naar KM 82 (het beginpunt van de trail) en daar moesten de nodige stempels gezet worden om daadwerkelijk te mogen starten.

In ons busje zaten ook een aantal 'porters' of te wel 'dragers'. De Inca Trail duurt 4 dagen en 3 nachten en je moet dus goed eten en goed slapen, deze mannen dragen alle tenten en al het voedsel. Onze groep bestond uit 5 toeristen, 1 gids en 8 dragers. Elke drager tilt dan ongeveer 30 kilo. Heel zielig om te zien, ze lopen op afgetrapte slippers en zien er ouder uit dan dat ze daadwerkelijk zijn.

De eerste dag begon en dat was 10 kilometer met name omhoog en ondanks dat we tijdens onze reis al veel trails hebben gelopen bleek deze eerste dag toch behoorlijk zwaar te zijn. Maar gelukkig ook erg mooi; je ziet Inca ruines, je ziet paarden en ezels op de route en mensen die daadwerkelijk op de route wonen. Maar vooral het uitzicht van de bergen was prachtig.

De tweede dag begon goed, we hadden heerlijk geslapen in ons tentje en ook nog eens goed ontbeten. Een goed begin voor de tweede dag. Na ongeveer een half kilometertje - kilometer lopen (lees: klimmen) sloeg het goede gevoel om. Debbie kreeg last van de hoogte. Na een paar keer stoppen, op adem komen en weer proberen werd het allemaal te heftig. Debbie had last van de bekende hoogteziekte. En dan kan en mag je nog maar 1 ding doen en dat is dalen, dalen tot het niveau waar het zuurstofniveau weer normaal is. Ondersteund door de gids en met extra zuurstof via een fles, is Debbie naar beneden gestrompeld. Wim als pakezel strompelde daarachter aan. Tja, de baan als drager ziet Wim toch niet zitten. Na ongeveer 2 kilometer hebben we een paard gehuurd en zijn we zo terug gegaan naar het startpunt. Debbie op het paard en Wim daarachter, want het paard dulde Wim niet naast zich

Laughing
Beneden aangekomen ging het gelukkig weer een stuk beter. Die nacht hebben we geslapen in een klein stadje voor het begin punt van de trail; Ollantaytambo. De volgende dag bleek pas goed wat hoogteziekte met je doet. Je lichaam gebruikt alle energie om zuurstof binnen te krijgen en daardoor heb je spierpijn in elke spier. Jammer dat we de trail niet hebben kunnen afmaken, maar gelukkig dat we op tijd zijn teruggegaan.

We hebben twee nachten goed en veel geslapen en hebben vervolgens de trein gepakt naar Machu Picchu om ons weer aan te sluiten bij de groep. Machu Picchu is een stad gebouwd door de Inca's bovenop een berg. De Inca's hebben deze stad verlaten toen de Spanjaarden Latijns Amerika kwamen bezetten. De stadwas 400 jaar langafgesloten van de buitenwereld en de Spanjaarden hebben deze stad waarschijnlijk nooit gevonden. Dit jaar precies 100 jaar geleden is de stad weer herontdekt door de Duitse-Amerikaan Bingham.

Van de groephoorden we dat het, nadat wij zijn teruggegaan naar het beginpunt van de trail, het de gehele tijd had geregend. Smaakt die appel toch iets minderzuur

Laughing
. Ook de mooie zonsopgang (het slot van de trail) bij Machu Picchu was door de mist niet te zien. En jawel, toen wij weer aansloten bij de groep stopte het met regenen en begon de zon te schijnen. En wat is Machu Picchu mooi, het is zo bizar om uit het niets een stad boven opeen berg te zien. Echt heel erg bijzonder. Bij Machu Picchu heb je ook nog een andere berg; Wayna Pichhu, en die hebben we beklommen. Die klim hadden we al vooraf geboekt en ondanks of misschien wel juist door de nare ervaring met de Inca Trail wilden we die in ieder geval proberen. De hoogte van deze berg is een stuk lager dan de hoogte van de Inca Trail, maar we zijn boven gekomen! Zo hebben we die nare ervaring van ons af geklommen!

Na de trail zijn we terug gegaan naar Cusco en daar hebben we de volgende avond met onze Spaanse-les-groep

Laughing
nog lekker in de stad gegeten als afscheid. Wederom was het erg gezellig! De volgende dag hebben we een nachtbus gepakt naar Arequipa. Deze keer met de busmaatschappij Cruz del Sur, de bekendste maatschappij in Peru. Erg leuk om te zien dat ze dit erg officiël doen, het lijkt net alsof je een vliegtuig in stapt; de chauffeurs heten piloten, er zijn stewardessen aanwezig en je krijgt een filmpje met veiligheidsvoorschriften te zien. Ook mag je tijdens de rit je gordel absoluut niet af doen. Je krijgt lekker te eten en er worden leuke films gedraaid. We hadden al wat nare verhalen gehoord over andere busmaatschappijen (slechte chauffeurs, overvallen etc.) dus het beetje geld wat je meer betaald aan Cruz del Sur is het zeker waard!

In Arequipa kun je een trail doen bij de Colca Canyon, onze reden om naar Arequipa te gaan. Aangekomen in Arequipa werden we ziek, een restant hoogteziekte en een goede griep. Het leek ons dan ook niet verstandig om de trail te gaan doen. Jammer, maar een paar dagen uitzieken leek ons toch wat verstandiger en dat hebben we dan maar ook gedaan. Arequipa is een leuke stad die tussen de bergen ligt en dan echt hoge bergen (denk aan 5.000 - 6.000 meter). Ons programma was slapen, slapen en nog eens slapen. En oh ja, eens per dag naar het centrum lopen om wat eten te kopen en wat souvenirs

Laughing
. Natuurlijk zijn we nog wel de mooie aanwezige kathedraal in geweest, erg groot en heel licht qua kleuren. Verder is Arequipa een leuke stad om lekker doorheen te wandelen. Door het centrum dan, de wat minder veilige buitenwijken hebben we niet getrotseerd
Wink
.

Na 4 nachten in Arequipa hebben we een nachtbus genomen naar Ica, om vervolgens een taxi te nemen naar het piepkleine dorpje Huacachina. Dit dorpje is om een oase heen gebouwd, en ligt tussen hele hoge zandduinen. Een echte oase dus! Er wonen nog geen 200 mensen in dit dorpje, maar er zijn ontzettend veel restaurantjes en hostels, lekker toeristisch dus

Laughing
. We hadden hier met behulp van de taxi-chauffeur een leuk hostel gevonden, mét zwembad
Laughing
, luxe! Nou ja luxe, het zwembad hebben we uit gezondheidsoverwegingen (lees: erg troebel water) toch maar links laten liggen
Wink
.

Huacachina is een erg grappig dorpje, al begint het een beetje in verval te raken. Eindelijk hebben we de Ceviche gegeten, dat is zeg maar een typisch Peruaans gerecht en bestaat uit rauwe vis en rode uien in citroensap. Klinkt 'apart', maar is echt heel erg lekker, nou ja volgens Wim dan. Het Peruaanse eten is trouwens sowieso erg lekker, zolang er maar niet overal de mint en koriander doorheen is gegooid en de soep niet is opgewarmd in de magnetron

Wink
.

Maar wat in Huacachina heel erg leuk is, is het zogenaamde sandboarden. Met een snowboard van de zandduinen af knallen. Het resultaat is dat je moe bent van het telkens beklimmen van de duinen en dat het zand echt overal zit.

Na Huacachina hebben we weer de bus gepakt naar Lima en zit ons Peruaanse avontuur er alweer bijna op. We zitten weer in hetzelfde hostel als waar we vier weken geleden begonnen. Raúl heeft inmiddels al flink wat Nederlands geleerd; hij oefent nu op 'Allemachtig-prachtig-tachtig'.

Natuurlijk vergeleken we Peru met de landen die we in Azië hebben gezien. De cultuurshock was erg groot toen we in Lima aankwamen, het verschil tussen arm en rijk voelt heftiger dan in Azië. Maar de echtheid en het minder toeristische van Peru grijpt je echt en de mensen zijn ontzettend lief en gastvrij. Een aanrader dus (dat vinden we zelfs ondanks dat we een paar dagen ziek zijn geweest en het ons niet overal even mee zat)!

Veel plezier met de kalkoen en de kerstboom, feliz Navidad! Muchos besos!

PS: we hebben pech met onze telefoons en zijn daardoor per telefoon niet bereikbaar, ...

Reacties

Reacties

Carla

Ziet er weer geweldig uit, je bent en blijft modebewust
he hahahaha.

Groetjes carla

f&a

wim zien we dat nu goed, dat je lange wapperende manen hebt? misschien was het paard wel een beetje jaloers op jou:p haha, mooie belevenissen weer, ondanks enkele tegenslagen! We zien weer uit naar het volgende verhaal! xx

YVonne

Geweldig allemaal, mooie kerstdagen gehad? Een heel mooi 2012 toegewenst. Bedankt voor de leuke PIM-kaart!!

Jessica

Goede timing om een verhaal online te zetten! Heb het lekker tussen het kersteten door gelezen :-).
Wat maken jullie toch een hoop mooie dingen mee (met uitzondering van de hoogteziekte van Debbie natuurlijk). Geniet nog van alles wat komen gaat! Tijd vliegt!

Kus Jess

Liene

Machu Puccu, supergaaf! In welk land vieren jullie Oud en Nieuw? Maak er nog wat van in 2011 en ga vrolijk zo door in 2012! Liefs Liene

Ben&Iris

Hoi Lieverds,

Tot nu toe, vinden wij dit het mooise verhaal, wat je in 4 weken tijd hebt mee gemaakt!
jammer van jullie gezondheid, ik sprak wim via facebook, en had jullie al beterschap gewenst!
een hele gave foto met die paarde koppen en dat andere ..... hahahahahah, leuk om overal een souvernir van elk land te kopen.
Deb? ben je beroofd van je telefoon?
xxxxxxxxxxxxxxxxxx van ons

Cobie

Hoi Debbie en Wim, wat een prachtig verhaal en mooie foto`s. Zo maak je nog eens iets mee.Jammer van je hoogteziekte Deb en andere ongemakken. Het compenseerd met alles wat je meemaakt. Nog een heel gelukkig nieuwjaar voor jullie.
Groetjes Cobie

{{ reactie.poster_name }}

Reageer

Laat een reactie achter!

De volgende fout is opgetreden
  • {{ error }}
{{ reactieForm.errorMessage }}
Je reactie is opgeslagen!